महत्त्वपूर्ण सूचना

NepalFlag

वि.सं:

नेपाल संवत: ११४५ ञलाथ्व नवमी - ९

परिचय

विश्वविद्यालय अनुदान आयोग (UGC) को संक्षिप्त परिचय

विश्वविद्यालय अनुदान आयोग (UGC) उच्च शिक्षाको गुणस्तरलाई प्रवर्द्धन, सहज, समर्थन तथा अभिवृद्धि गर्न १९९३ सालको विश्वविद्यालय अनुदान आयोग ऐन अन्तर्गत स्थापना गरिएको एक स्वायत्त र वैधानिक निकाय हो । यसले शैक्षिक संस्थाहरूलाई देशलाई आवश्यक परेका शिक्षित जनशक्तिको माग पूरा गर्न सक्षम बनाउन मद्दत गर्ने मात्र नभई नेपाली शैक्षिक जगतलाई विश्वस्तर अनुरूप विकास गर्ने उद्देश्य लिएको छ । १९९० को दशकको सुरुवाततिर भएका राजनीतिक परिवर्तनका परिणामस्वरूप, जनताको क्रान्तिकारी र गुणात्मक परिवर्तनका आकांक्षालाई सम्बोधन गर्दै राष्ट्रको समग्र विकासलाई सहज बनाउनका लागि यो आयोग स्थापना गरिएको हो । यो स्वायत्त तथा वैधानिक संस्था नेपालको उच्च शिक्षा क्षेत्रमा ऐतिहासिक रूपमा अवरोध बनेका समस्याहरू समाधान गर्ने उद्देश्यले समेत अस्तित्वमा आएको हो ।

सन् १९९० सम्म उच्च शिक्षाको विकास अत्यन्तै सीमित थियो, किनभने नेपालमा त्यतिबेला केवल दुईवटा विश्वविद्यालय मात्र रहेका थिए — त्रिभुवन विश्वविद्यालय (TU, स्थापना सन् १९५९) र महेन्द्र संस्कृत विश्वविद्यालय (MSU, स्थापना सन् १९८६) । यी दुवै विश्वविद्यालयहरूले उच्च शिक्षा हासिल गर्न इच्छुक जनसंख्याको केवल सानो अंशलाई मात्र भर्ना गरी शिक्षित बनाउन सकेका थिए । साथै, महिलाहरू, दलितहरू तथा अन्य सीमान्तकृत समुदायहरूलाई उच्च शिक्षामा समावेश गर्नु अनिवार्य हुनु भन्ने कुरा त्यतिबेला नयाँ अवधारणा मात्र थियो । तर, १९९० को सफल जनआन्दोलन र बहुदलीय लोकतन्त्र पुनर्स्थापनापछि, उच्च शिक्षाको समावेशी विकास देशका शीर्ष प्राथमिकतामध्ये एक बनेको छ । यही सन्दर्भमा, समाजका सबै वर्गका लागि गुणस्तरीय उच्च शिक्षा प्रवर्द्धन गर्न र देशमा अनुसन्धान संस्कृतिको विकास गर्न विश्वविद्यालय अनुदान आयोग (UGC) स्थापना गरिएको हो ।